|
İstanbul'da önceleri haftalık, daha sonra düzensiz aralıklarla yayımlanan
ilk Türkçe resmi gazetedir. Umur-u dahiliye, umur-u hariciye, mevad-ı askeriye, fünun,
tevcihat-ı ilmiye, ticaret ve es'ar olarak altı bölümden oluşan gazete Fransızca,
Arapça, Rumca ve Ermanice dillerine çevriliyordu. Halkı eğitmek ve devlet
kararlarını duyurmak amacıyla çıkarılmıştır (1 Kasım 1831 - 4 Kasım 1922).
1808 yılında Sultan II. Mahmud'un emriyle, Beyazıt'ta
bugünkü İstanbul Üniversitesi'nin merkez binasında (Bab-ı Seraskeri) askasındaki
bir konakta kurulan, Takvim-i Amire'de basılmaya başlandı. Gazete, Vakanüvis Esad
Efendi'nin yönetiminde, Babıali'den çeşitli kamu görevlilerinin yazar kadrosunu
oluşturmasıyla çalışmalarına başladı. 26 Ekim 1831'de gazeteyi tanımak amacıyla
yayımlanan iki sayfalık bir broşüre göre Takvim-i Vekayi habercilik yapacak, halkı
eğitecek ve devletin uygulalamalrını duyurarak bunlara uyulmasını sağlayacaktı.
Önceleri haftada bir yayınlanması öngörülen Takvim-i Vekayi ilk aylarda
düzenli olarak, daha sonraları ise uzun bir süre düzensiz olarak çıktı. Osmanlı
Devleti'nin çokuluslu olması nedeniyle Fransızca, Arapça, Farsça, Rumca ve Ermenice
olarak çıkan gazete Umur-ı Dahiliye (iç haberler), Umur-ı Hariciye (dış haberler),
mevad-ı askeriye (askeri işler), fünun (bilimler), tevcihat-ı ilmiye (din
adamlarının atanmaları) ile ticaret ve es'ar (ticaret ve fiyatlar) olmak üzere altı
bölümden oluşmaktaydı.
1860'dan sonra yalnızca resmi belge, tüzük ve duyuruları yayımlanan,
1878'de 2119. sayısından sonra yayımına ara veren gazete, 1891-92'de yeniden
yayımlanmaya başladı. Ama padişahın nişan vermesini konu alan bir resmi bildirimde
"nişan itası" ifadesi yerine "nişan hatası" olarak dizilince, II.
Abdülhamid'in buyruğuyla kapatılmıştır. II. Meşrutiyet'in ilanından (1908) kısa
bir süre sonra yeniden yayımlanmaya başladı ve Kurtuluş Savaşı (1919-1922) sonuna
kadar İstanbul hükümetinin varlığı sona erinceye kadar yayımını sürdürdü. |
|